براي آشنايي بيشتر با تفاوت مدار فرمان و مدار قدرت قصد داريم که شما را با اين دو مدار به صورت جداگانه آشنا کرده و سپس تفاوت آنها را به صورت کامل توضيح دهيم. اين دو مدار حاوی داده­‌های مهمی براي تحليل دقيق نقشه برق است و به عبارت ديگر از ارکان مهم سيستم‌های الکتريکی به حساب می‌آيند. مدارهای فرمان و مدار قدرت هر دو در کاربری‌های مسکونی، اداری و صنعتی و توليدي بسيار پرکاربرد هستند.

مدار فرمان چيست؟

جهت راه‌­اندازي و مديريت سيستم­‌های الکتريکي در مدارهای برق قدرت و برق صنعتی از مدار فرمان استفاده مي‌­شود. مدارهاي فرمان از سه قسمت ورودي، پردازشگر و خروجی تشکيل شده‌اند، اين سه قسمت بخش کنترل مدار فرمان است. بخش پردازش در مدار فرمان مي‌­تواند از کنتاکت باز و بسته، تايمر، رله‌­هايی چون mini plc و سيستم‌هايی مانند انواع پي ال سي ها و اچ ام اي ها تشکيل شده باشد. اولين قسمت از يک مدار فرمان ورودی آن است که يک مدار يا پروسه برحسب چه شرايطي فعاليت کند يا متوقف گردد.
مدار فرمان قسمت­‌هاي مختلفی دارد مانند سوئيچ، تايمر، کنتاکتور، رله و سوئيچ ساده ضامن‌دار. به همين دليل مي­‌توان گفت که مدار فرمان يکي از قسمت‌­هاي مهم در مدار الکتريکي است که وظيفه صدور فرمان­‌ها و کنترل آنها را بر عهده دارد. از ديگر وظايف اين مدار روشن و خاموش کردن ماشين‌آلات، ايجاد زمان­بندي ميان آنها و هماهنگي ماشين‌آلات و الکتروموتورهای موجود در آنها را نيز مي­‌توان نام برد.

اجزای مهم مدار فرمان

• تايمر
• کليد مينياتوري
• شستي يا پوش باتن
• فيوز

تايمر

يکي از اجزاي موجود در مدار فرمان، تايمر است که موجب کنترل مدار در بازه‌­هاي زماني مختلف مي­‌شود. تايمرها نيز خود انواع مختلفي دارند، مانند تايمر الکترونيکي (بادي) و تايمر نيوماتيکي که تايمرهاي الکترونيکي نسبت به ديگر تايمرها بسيار پرکاربردتر هستند.

کليد مينياتوری

اين کليد جهت حفاظت از مدار در برابر خرابي‌­هاي ناشی از اضافه بار و اتصال کوتاه کاربرد دارد. اين وسيله به نوعي قطع کننده است و موجب ايجاد حفاظت در مدارهاي فرمان و مدارهای قدرت مي‌­شود.

شستی يا پوش باتن

اين قطعه نيز براي کنترل و مديريت دستگاه يا سيستم‌­هاي عملياتی استفاده مي­‌شود. بدنه قطعه نيز از متريال مقاوم فلزی يا پلاستيکی است، اين قطعه نيز انواع مختلفي مانند شستي استارت، شستي استاپ و شستي دوبل (استارت و استاپ) را شامل مي­‌شود.

فيوز

فيوزها نيز جزو قطعات حفاظتی محسوب مي‌­شوند که در دستگاه‌­هاي صنعتی و وسايل برقي موجب قطع اتصال در زمان­‌های افزايش جريان الکتريسيته مي­‌گردند. به عبارتي ديگر اين قطعه موجب حفاظت از دستگاه و پيشگيري از ايجاد آتش سوزی در آنها مي‌­شود.

کاربردهای مهم مدار فرمان

• هماهنگ سازي دستگاه­های مختلف­ و ماشين‌­های الکتريکي
• ارسال هشدار براي اعلام وضعيت اضطراري
• کنترل و مديريت بار الکتريکي
• صرفه جويي در مصرف برق
• ايجاد محدوديت حرکتي از طريق سنسورها

مدار قدرت چيست؟

مدار قدرت از مدارهاي اصلی محسوب مي‌­شود، اين مدار جريان الکتريکي را از طرف منبع تغذيه حرکت مي‌­دهد و در نهايت به بار الکتريکي مي‌­رساند، اين بار خود مي‌­تواند موتور القايی سه فاز و يا يک لامپ کم مصرف باشد. مدار قدرت، مداري است که براي برق‌رساني استفاده مي‌شود، به بيانی ديگر مدار قدرت شامل تجهيزاتی می‌باشد که جريان برق را به طور مستقيم از خود عبور مي‌­دهد. اين تجهيزات مي‌­توانند جريان برق را قطع و وصل نمايند و به عبارت ساده‌­تر مدار قدرت وظيفه قطع و وصل جريان برق را دارد. امروزه تمام منابع تغذيه­ها مانند شارژرها، اينورترها و spu ها در ساختار خود از مدار قدرت استفاده کرده­اند. ضمن اين که در صنايع جديدي چون انرژي­‌های نو و بهينه‌سازی سيستم­‌های قدرت نيز از مدارهای قدرت بهره گرفته‌­اند.

اجزای مهم مدار قدرت

• فيوز الکتريکي
• کليد حفاظت موتورهاي الکتريکي يا MPCB
• کنترل بار
• کليد حرارتی

فيوز الکتريکی

اين فيوز يک مدار الکتريکي است و جنس آن از مس است که با افزايش حرارت اين قطعه ذوب شده و اتصال را در مدار قطع می­‌کند.

کليد حفاظت موتورهاي الکتريکي يا MPCB

يک محافظ است که از وسايل برقی محافظت مي‌­کند و به طور خاص براي موتورهاي برقی استفاده مي‌­شود. وظيقه اصلي اين کليد، گرفتن اندازه اختلاف ميان ولتاژهاي فاز است که در نتيجه شرايط ايمن و يا خطر را در سيستم تشخيص داده و در زمان وقوع خطا، سريعا موتور را جدا مي‌­کند.

کنترل بار

اين قسمت نيز جهت حفاظت موتور در برابر جريان­‌های اضافی کاربرد دارد. به اين صورت که هر زمان در مدار اضافه بار وجود داشته باشد، جريان مدار را قطع خواهد کرد. کنتاکتورها نيز يک کليد کنترل‌کننده الکتريکی است که در درون مدار قدرت يا کنترل جهت کليدزني استفاده مي­‌شود. تفاوت کنتاکتور و رله در اين است که کنتاکتور جهت آمپر استفاده شده و نسبت به رله‌­ها نيز حفاظت بيشتر، اقتصادي­‌تر و ايمن‌­تر هستند.

کليد حرارتي

اين کليدها جزو زيرشاخه­‌هاي کليدهای حرارتی مغناطيسی قطع مدار هستند. ضمن اين که قابليت­ اضافه مخصوص حفاظت از موتورهاي الکتريکي را نيز دارند. جهت حفاظت از موتور الکتريکي در مقابل اضافه بار از کليدهای حرارتی استفاده می­‌شود. ممکن است که حفاظت حرارتی با تاخير انجام شود، اما اين کار باعث شده که اگر موتور راه‌اندازی نشده باشد نيز از رسيدن جريان بيشتر به موتور جلوگيری کند.

کاربردهای مهم مدار قدرت

• شارژر موبايل و لب تاپ
• منبع تغذيه کامپيوتر و مانيتور
• سيستم قدرت ماشين لباسشويی
• محرکه­‌هايي که سرعت موتور القايی دارند
• پروژه­‌هاي مرتبط با انرژی و بهينه‌سازی سيستم قدرت

تفاوت مدار فرمان و مدار قدرت

مدار قدرت و مدار فرمان دو عضو بهم پيوسته محسوب می‌­شوند که کاربردشان متفاوت است. از تفاوت­‌های مدار فرمان و مدار قدرت می‌توان بيان کرد که تجهيزات مدار قدرت ولتاژ بالايی داشته اما تجهيزات موجود در مدار فرمان با ولتاژ جريان پايين هم مي­‌توانند کار کنند. مدارهاي فرمان در زمينه کنترل و مدارهاي قدرت در زمينه قطع و وصل جريان کاربرد دارند. مدار قدرت از سيم، کابل و شيشه تشکيل شده و سطح مقطع آن نيز بزرگ است در حالی‌که مدار فرمان سيم‌­هايی با سطح مقطع بسيار پايين دارد. مدارهای قدرت به شکل سه فاز طراحي شده ولي مدارهاي فرمان به صورت تک فاز AC و يا DC با ولتاژهاي گوناگون طراحي مي‌­شوند. از نظر تعداد مسير نيز تعداد مسيرهاي موجود در مدار قدرت کمتر از تعداد مسيرهاي مدارهاي فرمان است. يک ديگر از تفاوت­هاي اين دو مدار در اين است که عيب يابی در مدار قدرت نسبت به مدار فرمان بسيار ساده­تر و سريعتر است. مدار فرمان بدون وجود مدار قدرت بدون کاربرد خواهد شد.

سخن پايانی و جمع‌بندی موضوع تفاوت مدار فرمان و قدرت

همانطور که گفته شد مدار فرمان و مدار قدرت از بخش­هاي مهم در مدارهاي الکتريکي هستند. مدار قدرت باعث قطع و اتصال جريان برق در يک مدار مي­شود اما مدار فرمان جهت فرمان و کنترل استفاده مي­گردد. اين دو مدار به پيوسته هستند و وجودشان در مدارهاي الکتريکي بسيار ضروري است. بين دو مدار فرمان و مدار قدرت تفاوت هايي وجود دارد که در بخش­هاي قبل عنوان کرديم. براي نمونه مي­توان گفت که مدار فرمان مسيرهاي زيادي دارد و عيب يابي در آن نيز نسبت به مدار قدرت کمي سخت­تر است. اطلاع از مشخصات و قابليت­هاي اين دو فرمان به شما در تجزيه و تحليل بهتر نقشه­هاي برق کمک خواهد کرد.

راه‌های ارتباطی نیک صنعت:

• تماس با نیک صنعت: 87700210
• واحد فروش نیک صنعت: 09197872783
• واحد تعمیرات نیک صنعت: 09197872789
• ایمیل نیک صنعت: info@nicsanat.com
• آدرس شرکت: تهران، خیابان بهشتی، خیابان میرعماد، خیابان پیمانی (یازدهم)، پلاک 17

.