در صنعت برق و الکترونیک از تجهیزات محافظتی مختلفی استفاده می‌شود تا از تجهیزات الکتریکی در برابر خطرات احتمالی و ناگهانی حفاظت شود. از مهم‌ترین دستگاه‌های حفاظتی که کمتر به آن پرداخته می‌شود، برقگیر تابلویی است. این دستگاه وظیفه حیاتی در سیستم‌های الکتریکی را برعهده دارد و در تابلو برق‌ها نصب می‌شود و از تاسیسات داخل آن در برابر جرقه‌های بزرگ و صاعقه محافظت می‌کند.

برقگیر و یا سرج ارستر چیست

این قطعه که به عنوان محدود کننده نوسانات نیز شناخته می‌شود، جهت حفاظت تجهیزات در مونتاژ تابلو برق کاربرد دارد. این قطعه در برابر نوسانات ناگهانی ولتاژ ، نشتی جریان، سوئیچینگ، اتصال کوتاه، صاعقه و اضافه بار ناگهانی از تجهیزات داخل تابلو حفاظت می‌کند. برقگیرها معمولا از مواد نیمه رسانا ساخته می‌شوند.

عملکرد برقگیر در تابلو برق

برقگیرهای امروزی معمولا از مقاومت‌های غیر خطی ساخته شده از اکسید روی تشکیل شده‌اند. در زمانیکه ولتاژ پایین باشد، مقاومت دستگاه زیاد است و مانند یک عایق عمل می‌کند. اما زمانیکه دچار افزایش ناگهانی ولتاژ شود مانند زمان برخورد صاعقه، ولتاژ لحظه‌ای از مقدار آستانه عبور کرده و مقاومت غیرخطی دستگاه، به‌شدت کاهش می‌یابد، در این زمان جریان به‌سرعت از برقگیر عبور کرده و به زمین تخلیه می‌شود.

اهمیت استفاده از برقگیر

استفاده از برقگیر در تابلو برق‌ها یک اقدام پیشگیرانه جهت حفاظت از تجهیزات الکتریکی و پایداری ایمنی در سیستم‌های برقی می‌باشد. در ادامه به دلایل اهمیت استفاده از سرج ارستر در سیستم‌های الکتریکی می‌پردازیم.

حفاظت در برابر صاعقه و ولتاژ‌های گذرا

اصلی‌ترین تهدید سیستم‌های الکتریکی، برخورد صاعقه و یا افزایش ناگهانی ولتاژ در سیستم می‌باشد که در کسری از ثانیه باعث تخریب تجهیزات برق صنعتی می‌شود.

افزایش ایمنی تجهیزات و کاربران

زمانیکه افزایش ولتاژ در سیستم‌های الکتریکی اتفاق بیوفتند، احتمال گرم‌شدن ناگهانی سیم‌ها و سوختن مدارات بالا می‌رود و در نتیجه آتش‌سوزی در محیط و به خطر افتادن جان کاربران و تجهیزات را شاهد هستیم.

کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیرات

تجهیزاتی که به طور مکرر در معرض نوسانات ولتاژ قرار می‌گیرند در طول زمان دچار استهلاک شده و طول عمر آن‌ها کاهش می‌یابد.

مکمل سیستم ارت

در سیستم‌های الکتریکی استفاده از برقگیر به تنهایی کافی نیست. زمانیکه در ترکیب با ارتینگ و فیوزها یا کلیدهای محافظ جان، استفاده شود، عملکرد کلی شبکه برق بسیار قابل اطمینان‌تر خواهد بود.

جهت طراحی و راه‌اندازی انواع تابلو برق و خرید تجهیزات برق صنعتی می‌توانید با مجموعه نیک صنعت با شماره 87700210-021 در تماس باشید.

وظایف برقگیر

قطعه برقگیر شاید به ظاهر عضوی ساده به نظر بیاید، اما یکی از اجزاء کلیدی در حفاظت و جلوگیری از آسیب دیدن تابلو برق‌ها به حساب می‌آید. با استفاده از برقگیر در تابلو در واقع احتمال خرابی آن کاهش می‌یابد. ارج ارستر در انواع مختلفی تولید می‌شوند و تمام آن‌ها وظایف مشترکی را برعهده دارند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

جلوگیری از عبور اضافه ولتاژ به تجهیزات

از جمله مهم‌ترین وظایف برقگیر، محدود کردن ولتاژهای گذرا می‌باشد. این ولتاژها که ممکن است از خطای شبکه و یا قطع و وصل شدن بارهای سنگین به وجود بیایند برای تجهیزات داخل سیستم، ساختمان مسکونی و یا کارگاه صنعتی بسیار آسیب‌زا هستند. برقگیر با کاهش لحظه‌ای این ولتاژها مانع رسیدن اضافه ولتاژ به تجهیزات حساس می‌شود.

تخلیه انرژی الکتریکی ناگهانی به زمین

زمانیکه اضافه ولتاژ به طور ناگهانی افزایش می‌یابد برقگیر به سرعت وارد عمل شده و مسیر انرژی را هدایت کرده و به زمین می‌رساند. برقگیر درواقع انرژی اضافه را به جای عبور از تجهیزات و آسیب رساندن به آن‌ها، به زمین منتقل کرده و از شبکه برق محافظت می‌کند.

ایجاد پایداری و استمرار در عملکرد سیستم الکتریکی

همانطور که گفته شد، وظیفه اصلی برقگیر کنترل نوسانات و اختلالات برقی می‌باشد. این عملکرد برقگیر در صنایع و شبکه‌های حیاتی مانند کارخانجات و بیمارستان‌ها بسیار حیاتی است. چراکه پایداری سیستم‌های این مراکز و جلوگیری از خرابی تجهیزات، در واقع حفاظت از جان انسان‌ها و تجهیزات حساس را در پی دارد.

دلایل آسیب برقگیرها

دانستن دلایل آسیب دیدن یا خرابی در برقگیرها، تاثیر بسیاری در بهره‌برداری، نگهداری و طراحی بهتر تابلو برق‌ها دارد. همچنین با دانستن این نکات احتمال خرابی و نیاز به تعمیر تابلو برق کاهش می‌یابد. در ادامه با شایع‌ترین دلایل خرابی در برقگیرها اشاره می‌کنیم.

  • تکرار بیش از حد پالس‌های ولتاژ بالا
  • افزایش دما بیش از حد
  • نفوذ رطوبت و آب
  • نصب و راه‌اندازی نادرست تابلوها
  • نبود و یا ضعف سیستم ارت
  • پایان عمر مفید برقگیر
  • انتخاب برقگیر نامناسب با توجه به شرایط محیط
  • عدم رعایت شرایط نگهداری صحیح
  • طراحی نادرست محفظه تابلو

راه‌های ارتباطی نیک صنعت