معرفی مدار فرمان و مدار قدرت همراه با کاربردهای آن‌ها

برای آشنایی بیشتر با تفاوت مدار فرمان و مدار قدرت قصد داریم که شما را با این دو مدار به […]

تفاوت مدار فرمان و مدار قدرت (به زبان ساده)

راهنمای مطالعه

مدار فرمان چیست؟
مدار قدرت چیست؟
کاربردهای مهم مدار قدرت
تفاوت مدار فرمان و مدار قدرت
سخن پایانی و جمع‌بندی موضوع تفاوت مدار فرمان و قدرت
راه‌های ارتباطی نیک صنعت:

برای آشنایی بیشتر با تفاوت مدار فرمان و مدار قدرت قصد داریم که شما را با این دو مدار به صورت جداگانه آشنا کرده و سپس تفاوت آن‌ها را به صورت کامل توضیح دهیم. این دو مدار حاوی داده‌‌های مهمی برای تحلیل دقیق نقشه برق است و به عبارت دیگر از ارکان مهم سیستم‌های الکتریکی به حساب می‌آیند. مدارهای فرمان و مدار قدرت هر دو در کاربری‌های مسکونی، اداری و صنعتی و تولیدی بسیار پرکاربرد هستند.

مدار فرمان چیست؟

جهت راه‌‌اندازی و مدیریت سیستم‌‌های الکتریکی در مدارهای برق قدرت و برق صنعتی از مدار فرمان استفاده می‌‌شود. مدارهای فرمان از سه قسمت ورودی، پردازشگر و خروجی تشکیل شده‌اند، این سه قسمت بخش کنترل مدار فرمان است. بخش پردازش در مدار فرمان می‌‌تواند از کنتاکت باز و بسته، تایمر، رله‌هایی چون mini plc و سیستم‌هایی مانند انواع پی ال سی ها و اچ ام ای ها تشکیل شده باشد. اولین قسمت از یک مدار فرمان ورودی آن است که یک مدار یا پروسه برحسب چه شرایطی فعالیت کند یا متوقف گردد.

مدار فرمان از قسمت‌‌های مختلف تجهیزات برق صنعتی تشکیل شده است. مانند سوئیچ، تایمر، کنتاکتور، رله و سوئیچ ساده ضامن‌دار. به همین دلیل می‌‌توان گفت که مدار فرمان یکی از قسمت‌‌های مهم در مدار الکتریکی است که وظیفه صدور فرمان‌‌ها و کنترل آنها را بر عهده دارد. همچنین در طراحی و مونتاژ تابلو برق بسیار از این محصولات استفاده می‌کنند. از دیگر وظایف این مدار روشن و خاموش کردن ماشین‌آلات، ایجاد زمان‌بندی میان آنها و هماهنگی ماشین‌آلات و الکتروموتورهای موجود در آنها را نیز می‌‌توان نام برد.

اجزای مهم مدار فرمان
تایمر
کلید مینیاتوری
شستی یا پوش باتن
فیوز

تایمر

یکی از اجزای موجود در مدار فرمان، تایمر است که موجب کنترل مدار در بازه‌‌های زمانی مختلف می‌‌شود. تایمرها نیز خود انواع مختلفی دارند، مانند تایمر الکترونیکی (بادی) و تایمر نیوماتیکی که تایمرهای الکترونیکی نسبت به دیگر تایمرها بسیار پرکاربردتر هستند.

کلید مینیاتوری

این کلید جهت حفاظت از مدار در برابر خرابی‌های ناشی از اضافه بار و اتصال کوتاه کاربرد دارد. این وسیله به نوعی قطع کننده است و موجب ایجاد حفاظت در مدارهای فرمان و مدارهای قدرت می‌شود.

شستی یا پوش باتن

این قطعه نیز برای کنترل و مدیریت دستگاه یا سیستم‌‌های عملیاتی استفاده می‌‌شود. بدنه قطعه نیز از متریال مقاوم فلزی یا پلاستیکی است، این قطعه نیز انواع مختلفی مانند شستی استارت، شستی استاپ و شستی دوبل (استارت و استاپ) را شامل می‌‌شود.

فیوز

فیوزها نیز جزو قطعات حفاظتی محسوب می‌‌شوند که در دستگاه‌‌های صنعتی و وسایل برقی موجب قطع اتصال در زمان‌‌های افزایش جریان الکتریسیته می‌‌گردند. به عبارتی دیگر این قطعه موجب حفاظت از دستگاه و پیشگیری از ایجاد آتش سوزی در آنها می‌‌شود.

کاربردهای مهم مدار فرمان

هماهنگ‌سازی دستگاه‌های مختلف و ماشین‌های الکتریکی

ارسال هشدار برای اعلام وضعیت اضطراری

کنترل و مدیریت بار الکتریکی

صرفه جویی در مصرف برق

ایجاد محدودیت حرکتی از طریق سنسورها

مدار قدرت چیست؟

مدار قدرت از مدارهای اصلی محسوب می‌‌شود، این مدار جریان الکتریکی را از طرف منبع تغذیه حرکت می‌‌دهد و در نهایت به بار الکتریکی می‌‌رساند، این بار خود می‌‌تواند موتور القایی سه فاز و یا یک لامپ کم مصرف باشد. مدار قدرت، مداری است که برای برق‌رسانی استفاده می‌شود، به بیانی دیگر مدار قدرت شامل تجهیزاتی می‌باشد که جریان برق را به طور مستقیم از خود عبور می‌‌دهد. این تجهیزات می‌‌توانند جریان برق را قطع و وصل نمایند و به عبارت ساده‌‌تر مدار قدرت وظیفه قطع و وصل جریان برق را دارد. امروزه تمام منابع تغذیه‌ها مانند شارژرها، اینورترها و spu ها در ساختار خود از مدار قدرت استفاده کرده‌اند. ضمن این که در صنایع جدیدی چون انرژی‌‌های نو و بهینه‌سازی سیستم‌‌های قدرت نیز از مدارهای قدرت بهره گرفته‌‌اند.

اجزای مهم مدار قدرت

فیوز الکتریکی

کلید حفاظت موتورهای الکتریکی یا MPCB

کنترل بار

کلید حرارتی

فیوز الکتریکی

این فیوز یک مدار الکتریکی است و جنس آن از مس است که با افزایش حرارت این قطعه ذوب شده و اتصال را در مدار قطع می‌‌کند.

کلید حفاظت موتورهای الکتریکی یا MPCB

یک محافظ است که از وسایل برقی محافظت می‌‌کند و به طور خاص برای موتورهای برقی استفاده می‌‌شود. وظیقه اصلی این کلید، گرفتن اندازه اختلاف میان ولتاژهای فاز است که در نتیجه شرایط ایمن و یا خطر را در سیستم تشخیص داده و در زمان وقوع خطا، سریعا موتور را جدا می‌‌کند.

کنترل بار

این قسمت نیز جهت حفاظت موتور در برابر جریان‌‌های اضافی کاربرد دارد. به این صورت که هر زمان در مدار اضافه بار وجود داشته باشد، جریان مدار را قطع خواهد کرد. کنتاکتورها نیز یک کلید کنترل‌کننده الکتریکی است که در درون مدار قدرت یا کنترل جهت کلیدزنی استفاده می‌‌شود. تفاوت کنتاکتور و رله در این است که کنتاکتور جهت آمپر استفاده شده و نسبت به رله‌ها نیز حفاظت بیشتر، اقتصادی‌‌تر و ایمن‌‌تر هستند.

کلید حرارتی

این کلیدها جزو زیرشاخه‌‌های کلیدهای حرارتی مغناطیسی قطع مدار هستند. ضمن این که قابلیت اضافه مخصوص حفاظت از موتورهای الکتریکی را نیز دارند. جهت حفاظت از موتور الکتریکی در مقابل اضافه‌بار از کلیدهای حرارتی استفاده می‌شود. ممکن است که حفاظت حرارتی با تاخیر انجام شود، اما این کار باعث شده که اگر موتور راه‌اندازی نشده باشد نیز از رسیدن جریان بیشتر به موتور جلوگیری کند.

کاربردهای مهم مدار قدرت

شارژر موبایل و لب‌تاپ

منبع تغذیه کامپیوتر و مانیتور

سیستم قدرت ماشین لباس‌شویی

محرکه‌‌هایی که سرعت موتور القایی دارند

پروژه‌های مرتبط با انرژی و بهینه‌سازی سیستم قدرت

تفاوت مدار فرمان و مدار قدرت

مدار قدرت و مدار فرمان دو عضو بهم پیوسته محسوب می‌‌شوند که کاربردشان متفاوت است. از تفاوت‌‌های مدار فرمان و مدار قدرت می‌توان بیان کرد که تجهیزات مدار قدرت ولتاژ بالایی داشته اما تجهیزات موجود در مدار فرمان با ولتاژ جریان پایین هم می‌‌توانند کار کنند. مدارهای فرمان در زمینه کنترل و مدارهای قدرت در زمینه قطع و وصل جریان کاربرد دارند. مدار قدرت از سیم، کابل و شیشه تشکیل شده و سطح مقطع آن نیز بزرگ است در حالی‌که مدار فرمان سیم‌‌هایی با سطح مقطع بسیار پایین دارد. مدارهای قدرت به شکل سه فاز طراحی شده ولی مدارهای فرمان به صورت تک فاز AC و یا DC با ولتاژهای گوناگون طراحی می‌‌شوند. از نظر تعداد مسیر نیز تعداد مسیرهای موجود در مدار قدرت کمتر از تعداد مسیرهای مدارهای فرمان است. یک دیگر از تفاوت‌های این دو مدار در این است که عیب یابی در مدار قدرت نسبت به مدار فرمان بسیار ساده‌تر و سریعتر است. مدار فرمان بدون وجود مدار قدرت بدون کاربرد خواهد شد.

سخن پایانی و جمع‌بندی موضوع تفاوت مدار فرمان و قدرت

همانطور که گفته شد مدار فرمان و مدار قدرت از بخش‌های مهم در مدارهای الکتریکی هستند. مدار قدرت باعث قطع و اتصال جریان برق در یک مدار می‌شود اما مدار فرمان جهت فرمان و کنترل استفاده می‌گردد. این دو مدار به پیوسته هستند و وجودشان در مدارهای الکتریکی بسیار ضروری است. بین دو مدار فرمان و مدار قدرت تفاوت هایی وجود دارد که در بخش‌های قبل عنوان کردیم. برای نمونه می‌توان گفت که مدار فرمان مسیرهای زیادی دارد و عیب یابی در آن نیز نسبت به مدار قدرت کمی سخت‌تر است. اطلاع از مشخصات و قابلیت‌های این دو فرمان به شما در تجزیه و تحلیل بهتر نقشه‌های برق کمک خواهد کرد.