مبنای دسيمال كه به آن مبنای ده دهی يا مبنای ده نيز گفته مي شود، اعداد در این مبنا دارای 10 رقم معنی دار 0 , 1 , 2 , …., 9 هستند. برای مثال عدد 387 ، اين عدد در مبنای دسيمال بوده چرا كه هر كدام از ارقام اين عدد مضربی از عدد 10 است و به طور روزمره از آن استفاده می کنیم.
در نمایش اعداد در مبنای ده، ارقام به ترتیب از سمت راست به چپ یکان، دهگان، صدگان و … نامیده میشوند که ارزش هر رقم را بیان میکند. به عنوان مثال عدد 387 شامل سه بسته صدتایی، 8 بسته دهتایی و 7 یکی است.
مبنای باينری (binary)
اعداد دسیمال اولین اعدادی بودند که به دلیل گسترش ریاضیات و نیاز بشر اختراع شدند. با توسعه سیستم های دیجیتال؛ از آنجا كه اساس كار رايانه ها و دستگاه های ميكروپروسسوری مانند پی ال سی، مبنایی برای آن ها در نظر گرفته شده، كه به آن مبنای باينری يا دودويی ميگويند. در اين مبنا، كليه اعداد به صورت صفر و يک بيان ميشوند مطابق استانداردهای بين المللی، هرعدد دسيمال در مبنای باينری، از تعدادی صفر و يک تشكيل شده است يكی از روش های محاسبه مبنای باينری اعداد دسيمال، استفاده از تقسيمهای متوالی است.
الگوریتم تبدیل دسیمال به باینری
به عنوان مثال ميخواهيم عدد87 دسيمال را به مبنای باينری تبديل كنيم: 2(1010111) = 10(87)
الگوریتم تبدیل باینری به دسیمال
مبنای هگزادسیمال (hexadecimal)
همانطور كه گفته شد هر عدد دسيمال در يک سيستم باينری از تعدادی صفر و يک تشكيل شده است حال اگر عدد دسيمال ما بزرگ باشد، عدد باينری معادل آن بسيار طولانی خواهد بود و با اين تعداد صفر و يک مشكل خواهد بود و میزان خطا را افزایش میدهد، يكي از روشهای ساده سازی اعداد باينری استفاده ازمبنای هگزا دسيمال است که به آن مبنای هگز و يا مبنای 16 نیز ميگويند .دراين مبنا، بيت های صفر و يک را به صورت دسته های 4 تايی مرتب ميكنن، در مبنای هگز یا 16 هر 4 بيت ميتواند برابر حداقل صفر و حداكثر 15باشد كه 16 حالت مختلف خواهد بود . اين مبنا در سیستم های کامپیوتری و plc ها بسیار پر کاربرد است. برای نمایش اعداد در مبنای هگزا دسیمال، از 16 کاراکتر استفاده می شود. اعداد 0 تا 9 که به صورت دسیمال است و اعداد 10 تا 15را با حروف A ,B, C, D, E, F نشان می دهند.
برای تبدیل اعداد دسیمال به هگز نیز از تقسیم های متوالی میتوان استفاده کرد.
الگوریتم تبدیل دسیمال به هگز
الگوریتم تبدیل هگز به دسیمال
مبنای اکتال (Octal)
در این مبنا بیت های باینری به صورت دسته های 3 بیتی مرتب می شوند ، از آنجا که 3 بیت می تواند حداکثر 8 حالت مختلف داشته باشد که به آن مبنای 8 می گویند. در این صورت اعداد حداقل صفر تا حداکثر هفت می تواند در 3 بیت وجود داشته باشد برای اعداد بزرگتر نیاز به بیت های اضافی خواهیم داشت. کامپیوترهای جدید مانند سیستم 16 , 32 و 64 بیتی، اطلاعات را به صورت بایت دسته بندی میکنند و از طرفی عدم سازگاری سیستم اکتال با سیستم های جدید ، کاربرد سیستم های اکتال را محدود کرده اند.
مبنای BCD
این مبنا در واقع دسیمال تبدیل شده به صورت باینری است همانطور که قبلا گفته شد، در سیستم دسیمال اعداد 9….0 هستند که برای نمایش این اعداد در سیستم باینری نیاز به 4 بیت داریم همانطور که می دانیم در 4 بیت اعداد 15….0 قابل نمایش هستند اما در سیستم BCD فقط تا عدد 9 قابل نمایش خواهد بود. مبنای BCD به عنوان مثال در نمایشگرهای segment – 7 مورد استفاده قرار می گیرد.
به عنوان مثال عدد 10 در مبنای هگز متفاوت است لذا برای نشان دادن یک عدد در یک مبنای خاص به صورت زیر عمل می کنند. به عنوان مثال عدد 10 در مبنای هگز را به صورت های رو برو نشان می دهند: 10H , 1016 , H10جدول زیر مبنای دسیمال ، باینری ، اکتال ، هگزادسیمال ، BCD اعداد را نشان می دهد. با مشاهده در جدول ، تفاوت اعداد در مبنای مختلف معلوم می شود:
به جدول فوق دقت نمایید متوجه می شوید که مقادیر باینری درمبناهای دیگر باهم متفاوت است.
مجموعه نیک صنعت با بیش از ده سال سابقه در زمینه فروش تجهیزات و دستگاههای مختلف مربوط به اتوماسیون صنعتی همراه مشتریان گرامی است. جهت مشاوره و دریافت لیست قیمت PLC دلتا با کارشناسان فروش نیک صنعت تماس بگیرید.
سیگنال چیست ؟
سیگنال در معنای اصلی آن به هر چیزی گفته می شود که برای انتقال یک پیام استفاده می شود. سیگنال الکتریکی یک جریان الکتریکی یا الکترومغناطیسی است که برای انتقال اطلاعات از یک سیستم به سیستم دیگر استفاده می شود. در ادامه تفاوت سیگنال های آنالوگ و دیجیتال به طور کامل توضیح میدهیم.
سیگنال دیجیتال چیست؟
سیگنال دیجیتال یک سیگنال گسسته است و به جای بی نهایت داده، تنها میزان مشخصی از اطلاعات را می توانند چه از نظر زمان و چه از نظر مقدار حمل کنند. همچنین سیگنال های دیجیتال شامل دو حالت صفر و یک می شود، به عبارتی دیگر یا صفر منطقی است یا یک منطقی!
در پی ال سی دلتا خروجی ها را با Y و ورودی ها را با X نشان داده می شوند و سیستم شماره گذاری این ورودی و خروجی ها به صورت Octal است.
سیگنال از تجهیزاتی مانند کلیدها و پوشباتِنها و انواع سنسورهای دیجیتال از قبیل لیمیت سوئیچ، سنسور نوری و … دریافت میگردد.
سیگنال آنالوگ چیست؟
سیگنالی که پیوسته است و می تواند مقادیری متفاوت بین بازه 0 تا 100% را به خور اختصاص دهد. کاربرد این سیگنال ها در سنسورهایی برای اندازه گیری کمیت های فیزیکی با ماهیت پیوسته (دما ، ارتفاع ، فشار ، فلو و …) می باشد. سیگنال های آنالوگ استاندارد سیگنال 4 – 20 میلی آمپر و سیگنال 0 – 10 ولت DC هستند علاوه برا آن دارای سیگنال اهمی است که برای مثال سنسور P100 برای اندازه گیری دما به کار می رود که خروجی اهمی دارد.
برای یادگیری PLC دلتا و آشنایی با نحوه برنامه نویسی دستگاه PLC میتوانید در کلاسهای آموزش PLC دلتا گروه فنی مهندسی نیک صنعت شرکت کنید. با استفاده از دورههای حضوری و تخصصی ما میتوانید از صفر شروع به یادگیری کنید.
نظرات کاربران