مفاهیم دسیمال، باینری، هگزادسیمال، اکتال و BCD

مبنای دسیمال (decimal)

مبنای دسیمال كه به آن مبنای ده دهی یا مبنای ده نیز گفته می‌شود، اعداد در این مبنا دارای 10 رقم معنی دار 0 , 1 , 2 , …., 9 هستند. برای مثال عدد 387 ، این عدد در مبنای دسیمال بوده چرا كه هر كدام از ارقام این عدد مضربی از عدد 10 است و به طور روزمره از آن استفاده می‌کنیم.
مبنای دسیمال (decimal)
در نمایش اعداد در مبنای ده، ارقام به ترتیب از سمت راست به چپ یکان، دهگان، صدگان و غیره نامیده می‌شوند که ارزش هر رقم را بیان می­‌کند. به عنوان مثال عدد 387 شامل سه بسته صدتایی، 8 بسته ده­‌تایی و 7 یکی است.

مبنای باینری (binary)

اعداد دسیمال اولین اعدادی بودند که به دلیل گسترش ریاضیات و نیاز بشر اختراع شدند. با توسعه سیستم‌های دیجیتال؛ از آنجا كه اساس كار رایانه‌ها و دستگاه‌های میكروپروسسوری مانند پی ال سی، مبنایی برای آن‌ها در نظر گرفته شده، كه به آن مبنای باینری یا دودویی می‌گویند. در این مبنا، كلیه اعداد به صورت صفر و یک بیان می‌شوند مطابق استانداردهای بین المللی، هرعدد دسیمال در مبنای باینری، از تعدادی صفر و یک تشكیل شده است. یكی از روش‌های محاسبه مبنای باینری اعداد دسیمال، استفاده از تقسیم‌های متوالی است.

الگوریتم تبدیل دسیمال به باینری

به عنوان مثال می‌خواهیم عدد87 دسیمال را به مبنای باینری تبدیل كنیم: 2(1010111) = 10(87)

مبنای باينری (binary)

الگوریتم تبدیل باینری به دسیمال

الگوریتم تبدیل باینری به دسیمال

مبنای هگزادسیمال (hexadecimal)

همانطور كه گفته شد هر عدد دسیمال در یک سیستم باینری از تعدادی صفر و یک تشكیل شده است حال اگر عدد دسیمال ما بزرگ باشد، عدد باینری معادل آن بسیار طولانی خواهد بود و با این تعداد صفر و یک مشكل خواهد بود و میزان خطا را افزایش می‌دهد، یكی از روش‌های ساده‌سازی اعداد باینری استفاده ازمبنای هگزا دسیمال است که به آن مبنای هگز و یا مبنای 16 نیز می‌گویند. دراین مبنا، بیت‌های صفر و یک را به صورت دسته‌های 4 تایی مرتب می‌كنند، در مبنای هگز یا 16 هر 4 بیت می‌تواند برابر حداقل صفر و حداكثر 15 باشد كه 16 حالت مختلف خواهد بود. این مبنا در سیستم‌های کامپیوتری و plc ها بسیار پر کاربرد است.  برای نمایش اعداد در مبنای هگزا دسیمال، از 16 کاراکتر استفاده می‌شود. اعداد 0 تا 9 که به صورت دسیمال است و اعداد 10 تا 15را باحروف A ,BCDE و  F نشان می‌دهند. برای تبدیل اعداد دسیمال به هگز نیز از تقسیم‌های متوالی می‌توان استفاده کرد.

الگوریتم تبدیل دسیمال به هگز

الگوریتم تبدیل دسیمال به هگز

الگوریتم تبدیل هگز به دسیمال

الگوریتم تبدیل هگز به دسیمال

مبنای اکتال (Octal)

در این مبنا بیت‌های باینری به صورت دسته‌های 3 بیتی مرتب می‌شوند، از آنجا که 3 بیت می‌تواند حداکثر 8 حالت مختلف داشته باشد که به آن مبنای 8 می‌گویند. در این صورت اعداد حداقل صفر تا حداکثر هفت می‌تواند در 3 بیت وجود داشته باشد برای اعداد بزرگتر نیاز به بیت‌های اضافی خواهیم داشت. کامپیوترهای جدید مانند سیستم 16 , 32 و 64  بیتی، اطلاعات را به صورت بایت دسته‌بندی می‌کنند و از طرفی عدم سازگاری سیستم اکتال با سیستم‌های جدید، کاربرد سیستم‌های اکتال را محدود کرده‌اند.

مبنای BCD

این مبنا در واقع دسیمال تبدیل شده به صورت باینری است همانطور که قبلا گفته شد، در سیستم دسیمال اعداد 9….0 هستند که برای نمایش این اعداد در سیستم باینری نیاز به 4 بیت داریم همانطور که می‌دانیم در 4 بیت اعداد 15….0 قابل نمایش هستند اما در سیستم BCD فقط تا عدد 9 قابل نمایش خواهد بود. مبنای BCD به عنوان مثال در نمایشگرهای segment – 7 مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عنوان مثال عدد 10 در مبنای هگز متفاوت است لذا برای نشان دادن یک عدد در یک مبنای خاص به صورت زیر عمل می‌کنند. به عنوان مثال عدد 10 در مبنای هگز را به صورت های رو برو نشان می‌دهند: 10H , 1016 , H10 جدول زیر مبنای دسیمال، باینری، اکتال، هگزادسیمال و BCD اعداد را نشان می‌دهد. با مشاهده در جدول،  تفاوت اعداد در مبنای مختلف معلوم می‌شود.
BCD اعداد
دسیمال
BCD
به جدول فوق دقت نمایید متوجه می‌شوید که مقادیر باینری درمبناهای دیگر باهم متفاوت است.
مجموعه نیک صنعت با بیش از ده سال سابقه در زمینه فروش تجهیزات و دستگاه‌های مختلف مربوط به اتوماسیون صنعتی همراه مشتریان گرامی است. جهت مشاوره و دریافت لیست قیمت PLC دلتا با کارشناسان فروش نیک صنعت تماس بگیرید.

سیگنال چیست ؟

سیگنال در معنای اصلی آن به هر چیزی گفته می‌شود که برای انتقال یک پیام استفاده می‌شود. سیگنال الکتریکی یک جریان الکتریکی یا الکترومغناطیسی است که برای انتقال اطلاعات از یک سیستم به سیستم دیگر استفاده می‌شود. در ادامه تفاوت سیگنال‌های آنالوگ و دیجیتال به طور کامل توضیح می‌دهیم.

سیگنال دیجیتال چیست؟

سیگنال دیجیتال یک سیگنال گسسته است و به جای بی‌نهایت داده، تنها میزان مشخصی از اطلاعات را می‌توانند چه از نظر زمان و چه از نظر مقدار حمل کنند. همچنین سیگنال‌های دیجیتال شامل دو حالت صفر و یک می‌شود، به عبارتی دیگر یا صفر منطقی است یا یک منطقی!
در پی ال سی دلتا خروجی‌ها را با و ورودی‌ها را با نشان داده می‌شوند و سیستم شماره‌گذاری این ورودی و خروجی‌ها به صورت Octal است. سیگنال از تجهیزاتی مانند کلیدها و پوش‌باتِن‌ها و انواع سنسورهای دیجیتال از قبیل لیمیت سوئیچ، سنسور نوری و غیره دریافت می‌گردد.
سیگنال دیجیتال

سیگنال آنالوگ چیست؟

سیگنالی که پیوسته است و می‌تواند مقادیری متفاوت بین بازه تا 100% را به خور اختصاص دهد. کاربرد این سیگنال‌ها در سنسورهایی برای اندازه‌گیری کمیت‌های فیزیکی با ماهیت پیوسته (دما ، ارتفاع ، فشار ، فلو و غیره) می‌باشد. سیگنال‌های آنالوگ استاندارد سیگنال 4 – 20 میلی‌آمپر و سیگنال 0 – 10 ولت DC هستند علاوه بر آن دارای سیگنال اهمی است که برای مثال سنسور P100 برای اندازه‌گیری دما به کار می‌رود که خروجی اهمی دارد.

سیگنال آنالوگ

برای یادگیری PLC دلتا و آشنایی با نحوه برنامه‌نویسی دستگاه PLC می‌توانید در کلاس‌های آموزش PLC دلتا گروه فنی مهندسی نیک صنعت شرکت کنید. با استفاده از دوره‌های حضوری و تخصصی ما می‌توانید از صفر شروع به یادگیری کنید.

راه‌های ارتباطی نیک صنعت:

  • تماس با نیک صنعت: 021:87700210
  • واحد فروش نیک صنعت: 09197872783
  • واحد تعمیرات نیک صنعت: 09197872789
  • ایمیل نیک صنعت: info@nicsanat.com
  • آدرس شرکت: تهران، خیابان بهشتی، خیابان میرعماد، کوچه پیمانی(یازدهم)، پلاک 17