نقشه مدار فرمان کنتاکتور

مدار فرمان کنتاکتور یکی از پرکاربردترین مدارهای تابلو برق صنعتی به حساب می‌آید. این مدار وظیفه کنترل قطع و وصل تجهیزات قدرت مانند موتور، هیتر یا پمپ را برعهده دارد. کنتاکتور به عنوان یک کلید الکترومکانیکی کنترل شده عمل می‌کند و مدار فرمان، جریان پایین را برای تحریک آن فراهم می‌کند. در این مقاله به شرح نقشه مدار فرمان کنتاکتور و اصول مونتاژ تابلو برق می‌پردازیم.

معرفی دستگاه کنتاکتور

کنتاکتور یک کلید الکترومکانیکی کنترل‌شده است که برای قطع و وصل جریان الکتریکی تجهیزات قدرتی مانند موتور، هیتر، پمپ یا بانک خازنی استفاده می‌شود. باید افزود که جریان عبوری از کنتاکتور می‌تواند بسیار بیشتر از جریان مدار فرمان باشد. همچنین در اینجا، جریان پایین مدار فرمان باعث تحریک بوبین کنتاکتور می‌شود و این بوبین جریان اصلی را قطع یا وصل می‌کند.

اجزاء اصلی مدار فرمان کنتاکتور

مدار فرمان کنتاکتور یک سیستم ساده، اما حیاتی در تابلو برق صنعتی است که با استفاده از جریان پایین، جریان بالای تجهیزات قدرت را کنترل می‌کند. این مدار به صورت خودنگهدار با کلید استارت و استاپ عمل کرده و امکان کنترل امن و مطمئن تجهیزات را فراهم می‌کند. برای درک بهتر عملکرد مدار فرمان کنتاکتور، نیاز به شناخت اجزاء تشکیل دهنده آن داریم که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

• کلید استاپ: این کلید در مدار همیشه بسته است و مسیر جریان را به بوبین کنتاکتور وصل می‌کند. زمانی این کلید را بفشاریم، جریان بوبین قطع شده و دستگاه متوقف می‌شود.
• کلید استارت: در حالت عادی باز است و تنها هنگام فشار دادن جریان را به بوبین می‌رساند.
• بوبین کنتاکتور: بخش الکترومغناطیسی کنتاکتور می‌باشد که با عبور جریان فعال می‌شود و تیغه‌های قدرت را می‌بندد.
• تیغه کمکی: پس از وصل کنتاکتور، این تیغه بسته می‌شود و جریان را حتی بعد از رها کردن کلید استارت، حفظ می‌کند.

شرح نقشه مدار فرمان کنتاکتور

مدار فرمان کنتاکتور در اصل وظیفه دارد تا با جریان پایین، جریان بالای تجهیزات قدرت را قطع و وصل کند. به طور کلی مدار فرمان کنتاکتور مانند یک سیستم هوشمند ساده عمل میکند که وظیفه پایش وضعیت خاموش و روشن و همچنین حفاظت تجهیزات در برابر خطاهای الکتریکی را برعهده دارد. با توجه به شکل زیر که نقشه مدار فرمان کنتاکتور را نشان می‌دهد، روند عملکرد مدار را شرح می‌دهیم.

• وضعیت آماده: در مرحله اول کنتاکتور خاموش است و مسیر جریان بوبین آن باز می‌باشد. در نتیجه موتور متصل به کنتاکتور خاموش است.
• فشار دادن کلید استارت: با فشار کلید، مسیر جریان بوبین بسته شده و جریان به کنتاکتور می‌رسد و درنتیجه میدان مغناطیسی آن فعال می‌شود. با فعال شدن بوبین، تیغه‌های قدرت کنتاکاور بسته شده و جریان اصلی به موتور منتقل می‌شود.
• عملکرد خودنگهدار: پس از بسته شدن تیغه‌های قدرت، یک تیغه کمکی NOبسته می‌شود و مسیر جریان بوبین را حفظ می‌کند. این قابلیت باعث می‌شود حتی پس از رها کردن کلید استارت، کنتاکتور همچنان فعال باقی بماند.
• فشار کلید استاپ: کلید استاپ وظیفه قطع مدار را دارد ،با فشار دادن آن مسیر جریان بوبین باز شده و جریان به بوبین قطع می‌شود. درنتیجه بوبین دیگر میدان مغناطیسی تولید نمی‌کند و تیغه‌های قدرت کنتاکتور باز می‌شوند و موتور متصل به کنتاکتور متوقف می‌شود.
• حفاظت مدار: معمولا یک رله حرارتی یا فیوز در مدار قرار داده می‌شود تا از تجهیزات در برابر اضافه جریان و اتصال کوتاه محافظت کند. همچنین در صورت افزایش بیش از حد جریان، رله حرارتی مدار را را باز کرده و کنتاکتور قطع می‌شود.