در دنیای امروز که استفاده از صنعت خودکار و اتوماسیون صنعتی به امری حیاتی تبدیل شده است. استفاده از ابزارآلات مدرن و دقیق به طور گسترده در اتوماسیون فرآیندهای صنعتی را شاهد هستیم. ازجمله حیاتی‌ترین تجهیزات صنعتی،  PLC و یا کنترلر منطقی برنامه‌پذیر می‌باشد. جهت بهره‌مندی از قابلیت‌های این دستگاه نیاز به افراد متخصص در حوزه اتوماسیون صنعتی داریم تا وظیفه برنامه‌نویسی، مدیریت و راه‌اندازی این کنترلر را برعهده بگیرند، در جامعه مهندسی صنعت به این افراد PLC Man و یا پی ال سی کار می‌گویند. در این مقاله موارد مورد نیاز جهت ورود به بازار PLC کارها و درآمد PLC را بررسی نمودیم.

معرفی تجهیز PLC

PLC نقش مهمی در افزایش کارایی، دقت و انعطاف‌پذیری فرآیندهای صنعتی دارد. از مهم‌ترین وظایف این دستگاه‌ها مدیریت دقیق تجهیزات داخل سیستم و  کنترل پروژه صنعتی می‌باشد. همچنین با خرید PLC و استفاده صحیح از آن شاهد کنترل دقیق و خودکار فرآیندها، افزایش سرعت فرآیندها و افزایش کارایی و بهره‌وری را در پروژه‌ها هستیم. این دستگاه‌ها به طور گسترده در صنایع مخلفی مانند خودروسازی، برق و الکترونیک، سیمان و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرند و نقش کلیدی را ایفا می‌کنند.

مهارت‌های مورد نیاز جهت ورود به حوزه PLC

جهت تبدیل شدن به یک متخصص پی ال سی و یا PLCman نیاز به کسب مهارت‌های فنی و عملی و همچنین دانش تئوری مرتبط با حوزه برق صنعتی، منطق کنترلی و نرم‌افزارهای PLC می‌باشید. در ادامه به بررسی مهم‌ترین مهارت‌های لازم جهت موفقیت در این حوزه می‌پردازیم.

تسلط بر زبان‌های برنامه‌نویسی PLC

اصلی‌ترین زبان برنامه‌نویسی PLC در ایران و بسیاری از کشورهای دیگر، زبان نردبانی (Ladder Diagram) می‌باشد. این زبان که ساختاری مشابه نقشه‌های رله‌ای دارد، برای مهندسین برق صنعتی قابل فهم و بسیار کاربردی است. البته در برخی برندها از زبان‌های دیگر مانند Function Block Diagram (FBD) و یا Structured Text (ST)  نیز استفاده می‌شود. توانایی درک ساختار این زبان‌ها و نوشتن منطق‌های کنترلی مختلف (مانند تایمر، شمارنده، شرط‌ها و حلقه‌ها) از مهارت‌های اساسی تبدیل شدن به یک متخصص PLC می‌باشد.

آشنایی با تجهیزات جانبی و شبکه‌های اتوماسیون صنعتی

در یک سیستم اتوماسیون صنعتی، علاوه بر واحد کنترل که نقش اصلی در مدیریت فرآیند را بر عهده دارد، تجهیزات متعددی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. از جمله مهم‌ترین این تجهیزات می‌توان به HMI (تاچ‌پنل صنعتی) اشاره نمود که به‌منظور ایجاد ارتباط میان کاربر و ماشین طراحی شده است. علاوه بر HMI، سایر اجزای حیاتی در یک سیستم صنعتی شامل سنسورها، اینورترها، سیستم‌های ایمنی، و محرک‌ها می‌باشند که هر یک وظایف خاصی را در فرآیند کنترل ایفا می‌کنند. درک صحیح از عملکرد این تجهیزات جهت  پیاده‌سازی، برنامه‌نویسی و راه‌اندازی دقیق سیستم‌های مبتنی بر PLC ضروری است. آشنایی با ساختار کلی سیستم‌های کنترلی، نحوه عملکرد PLC و توانایی در عیب‌یابی این سامانه‌ها، از جمله مهارت‌های کلیدی مورد نیاز برای متخصصان این حوزه به شمار می‌رود. این توانمندی‌ها از اجزای اساسی و تخصصی آموزش PLC محسوب می‌شوند و نقش مهمی در موفقیت عملی افراد در محیط‌های صنعتی ایفا می‌کنند.

درک نقشه‌خوانی برق و طراحی تابلو

یکی دیگر از مهارت‌های مهم، توانایی خواندن و تحلیل نقشه‌های برق صنعتی است. تسلط بر نرم‌افزارهای مختص این حوزه جهت طراحی مدارهای کنترل و قدرت نیز یک مزیت رقابتی در بازار کار PLC در ایران و خارج محسوب می‌شود.

مسیر ورود به بازار کار PLC

با توجه به گسترش روزافزون اتوماسیون صنعتی در ایران، تقاضا برای متخصصان مسلط به سیستم‌های PLC افزایش یافته است. همانطور که اشاره نمودیم کسب مهارت‌های تئوری و فنی از موارد ضروری مسیر ورود به این حوزه می‌باشد. در ادامه به مراحل کلیدی ورود به بازار کار PLC را شرح می‌دهیم.

انجام پروژه‌های کوچک و ساخت نمونه‌کار

پس از آموزش‌های اولیه اجرا پروژه‌های کوچک مانند کنترل موتور، سیستم چراغ راهنمایی و یا کنترل سطح مخزن موجب تثبیت یادگیری و افزایش تجربه می‌شود. مستندسازی این پروژه‌ها و تهیه فیلم یا تصاویر از مراحل اجرا، برای استفاده در رزومه یا نمایش به کارفرمایان بسیار مفید خواهد بود.

کارآموزی و ورود به پروژه‌های صنعتی

گذراندن دوره کارآموزی در یک شرکت فعال در حوزه برق صنعتی یا اتوماسیون، فرصت مناسبی برای آشنایی با چالش‌های واقعی و یادگیری نکات فنی در محیط کار محسوب می‌شود. این مرحله نقش مهمی در انتقال از فضای آموزشی به محیط عملی ایفا می‌کند.

ساخت رزومه تخصصی و فعالیت در شبکه‌های شغلی

داشتن یک رزومه حرفه‌ای که شامل مشخصات فنی، گواهینامه دوره‌های گذرانده‌شده، پروژه‌های انجام‌شده و مهارت‌های نرم‌افزاری باشد، در جذب فرصت‌های شغلی بسیار مؤثر است. همچنین، فعالیت در رویدادهای تخصصی، نمایشگاه‌ها یا انجمن‌های مهندسی، می‌تواند زمینه‌ساز دریافت پیشنهادهای کاری مناسب شود.

وضعیت بازار کار PLC در ایران

با افزایش جامعه صنعتی و تمایل به گسترش اتوماسیون صنعتی در کشور، تقاضا برای نیروی انسانی متخصص در حوزه برنامه‌نویسی PLC و راه‌اندازی سیستم‌های کنترل در ایران به طور قابل توجهی افزایش یافته است. در حال حاضر از سیستم‌های پی ال سی در صنایع مختلفی مانند پتروشیمی، داروسازی و صنایع غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد و نیاز به موقعیت‌های شغلی مرتبط با PLC در قالب‌های مختلفی ارائه می‌شود. در ادامه به معرفی این فرصت‌های شغلی می‌پردازیم.

  • استخدام در شرکت‌های مهندسی برق و اتوماسیون
  • کار به‌عنوان تکنسین یا مهندس نگهداری و تعمیرات در کارخانه‌ها
  • فعالیت به‌صورت پیمانکاری یا پروژه‌ای در شرکت‌های پیمانکار
  • کار فریلنسری برای راه‌اندازی پروژه‌های کوچک یا متوسط

درآمد PLC در ایران و خارج از کشور

شغل برنامه‌نویسی و راه‌اندازی سیستم‌های PLC به‌عنوان یکی از مشاغل تخصصی در حوزه مهندسی برق و اتوماسیون صنعتی، جایگاه ویژه‌ای در بازار کار داخلی و بین‌المللی دارد. با توجه به گسترش روزافزون صنعت و نیاز به متخصصین در این حوزه، درآمد این شغل در بسیاری از کشورها از جمله ایران در سطح بالایی قرار دارد. بازار کار PLC ایران و درآمد مهندسین فعال در این زمینه بستگی به میزان تجربه، نوع صنعت، برند تجهیزات مصرفی و سطح پیچیدگی پروژه‌ها دارد. می‌توان گفت با توجه به نوع قرارداد و وظایف افراد در پروژه، درآمد PLC کار در ایران با توجه به سابقه کاری آ‌ها بین 10 تا 60 میلیون تومان متغییر است. همچنین در کشورهای توسعه‌یافته به ویژه اروپا و آمریکای شمالی، متخصصین PLC به دلیل نقش کلیدی که در صنایع خودکار دارند، از حقوق و مزایای نسبتا بالایی برخوردار هستند.

نتیجه‌گیری

در نهایت می‌توان گفت برنامه‌نویسی PLC ترکیبی از دانش تئوری و مهارت عملی است که با سرمایه‌گذاری در آموزش، تجربه پروژه‌ای و به‌روزرسانی مداوم اطلاعات فنی، می‌تواند مسیر شغلی مطمئن، پویا و پردرآمدی را برای علاقه‌مندان این حوزه فراهم آورد. و به طور کلی متخصصانی که به برندهای پیشرفته‌تر مانند زیمنس و غیره مسلط باشند و زبان‌های چندگانه برنامه‌نویسی PLC را آموخته باشند، درآمد بیشتری را در این حوزه کسب می‌نمایند.

راه‌های ارتباطی نیک صنعت