مدار کلید صلیبی

کلید صلیبی یکی از تجهیزات صنعت برق که زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که بخواهیم یک مصرف کننده را از سه نقطه و یا بیشتر خاموش و روشن کنیم. این کلید الکتریکی را چهارراهی یا کراس نیز می‌گویند. البته اگر نیاز مجموعه با کنترل مصرف کننده از دونقطه باشد می‌توان از کلید تبدیل نیز استفاده نمود. دلیل اصلی نامگذاری کلید صلیبی به این نام مکانیزم مکانیکی داخل آن است. وقتی شاستی کلید صلیبی جابه‌جا می‌شود در واقع مسیر جریان برق را به صورت ضربردی عوض می‌کنیم. بدلیل همین ساختار ضربدری به آن کلید صلیبی می گویند کلید صلیبی دارای چهار ترمینال یا پایه که این پایه‌ها به صورت دوجفت ورودی و دو جفت خروجی می‌باشد. کلیدهای دیگر مانند تبدیل فقط سه پایه یا کمتر دارند این نوع از کلیدها برای کنترل مصرف کننده از دونقطه مناسب هستند.

شمای فنی و حقیقی کلید صلیبی

نحوه‌ی قرارگیری کلید صلیبی در مدار

همان طور که گفته شد این کلید برای کنترل مصرف کننده از سه نقطه می‌باشد. در مدار الکتریکی تک فاز دو رشته سیم به نام فاز و نول وجود دارند که وظیفه برق رسانی به کلیدها و مصرف کننده نهایی را دارند. کلیدها برای این استفاده می‌شوند تا فرآیند کنترل امکان پذیر باشد. به طور مثال در یک مدار الکتریکی که از کلید صلیبی استفاده شده است فاز ورودی به مدار ابتدا باید وارد پایه مشترک کلید تبدیل شود. کلید تبدیل در این مدار نقش کامل کننده کلید صلیبی را برعهده دارد. از کلید تبدیل دو رشته سیم فاز خارج می‌شود. تکنسین‌های فنی به این دو سیم مسافری نیز می‌گویند.

این دو سیم به ورودی اولین کلید صلیبی وصل می‌شود. از خروجی کلید دوم دو سیم به سمت کلید سوم و بعد از خروجی کید سوم به سمت کلید چهارم حرکت می‌کند. دراین قسمت می‌توان با قرار دادن یک کلید تبدیل مدار صلیبی به پایان می‌رسد. از خروجی کلید صلیبی سوم در مدار دو سیم به کلید تبدیل وارد می‌شود و از مشترک این کلید به لامپ وارد می‌شود. در ضمن به این موضوع توجه داشته باشید که سیم نول به صورت مستقیم به مصرف کننده ما وارد می‌شود. به عبارت دیگر سیم فاز در مدار کلیدهای ما می‌چرخد. در صورتی که از کلید صلیبی در مدار خود استفاده می‌کنید حتما باید از کلیدهای تبدیل برای تکمیل مدار نیز استفاده شود.

شمای حقیقی مدار کلید صلیبی

مزایای کلید صلیبی در مدار الکتریکی

اولین و مهمترین مزیت این کلید راحتی و قدرت کنترل بالایی که به ما می‌دهد. شما به کمک این ابزار کاربردی از هر نقطه که دلتان بخواهد می‌توانید مصرف کننده نهایی را کنترل کنید. بیشترین کاربرد این کلید در سالن‌ها و راه‌پله‌های بزرگ می‌باشد. با استفاده از این نوع کلید دیگر لازم نیست دنبال کلید روشن و خاموش باشید. در ضمن این کلید انعطاف پذیری مدار شما را به مراتب بالاتر می‌برد. هر تعداد کلید که لازم است را می‌توانید به مدار خود اضافه کنید. همان‌طور که پیشتر نیز به آن پرداختیم این کلید بیشترین کاربرد را در را‌ه پله‌ها ، سالن‌های بزرگ ، اتاق خواب و مکان‌های صنعتی دارد. کنترل روشنایی یا دیگر مصرف کننده به کمک این کلید بسیار راحت تر انجام می‌شود.

شمای فنی کلید صلیبی

جمع بندی

چند نکته مهم وجود دارد که در صورتی که آن را رعایت کنید در سیم کشی به مشکل برنمی خورید. ابتدا به ساکن رنگ سیم‌ها را متفاوت انتخاب کنید. در این مورد سعی کنید از استاندارها بین المللی پیروی کنید به طور مثال برای سیم فاز رنگ قرمز ، سیم نول رنک آبی و برای سیم‌های خروجی یا مسافری رنگ زرد و مشکی را انتخاب کنید.  زمانی که ورودی و خروجی کلید صلیبی را انتخاب می‌کنید حتما دقت کنید که در اتصال آن‌ها به یکدیگر اشتباه نکنید. در صورت انتخاب اشتباه ورودی و خروجی فاز و نول اصلی وصل نمی‌شود. در صورتی که از چند صلیبی پشت سرهم استفاده می‌کنید ترتیب خاصی ندارد فقط باید دقت کافی را داشته باشید که سیم‌های مسافرتی درست در محل خود قرار بگیرند.